Uzaktan çalışırken iş ve sosyal yaşam alanlarının iç içe geçmesiyle iş hayatında sınırlar konusu daha da kritik bir hale geldi. Özellikle sınır koymanın karşındaki kişiye “hayır” demek olarak kabul edildiği bir aile kültüründe yetiştiysen iş yaşamında da kendi sınırlarını belirlemek de zorlayıcı olabilir.
Birçok kişinin uzaktan çalışma modeline geçtiği son 4 yıl gösterdi ki, sınırları çizilmemiş bir sistemde çalışanları bekleyen bazı tehlikeler var.
Bunlar;
Aşırı çalışmanın getirdiği yorgunluk
7/24 erişilebilirlikle bireysel alanların kaybolması
Mola vermenin getirdiği suçluluk
Hobi ve ilgi alanlarını takip edememenin yarattığı stres
Odaklanma problemleri
Üretkenliğin ve yaratıcılığın düşmesi
İş – mahremiyet dengesi neden önemli?
Denge kurulmamış bir yaşam, kişinin kendi ihtiyaçlarını uzun süre ihmal etmesi ile sonuçlanabilir. Başlangıçta kaygı, uyku bozuklukları, geçici fiziksel rahatsızlarla kendini gösterip uzun vadede depresyona, tükenmişlik sendromuna dönüşmesi muhtemeldir.
Sınır koymak kendi ihtiyaçlarını kabul etmek ve diğer kişilere sana nasıl yaklaşmalarını istediğin konusunda net mesajlar vermektir. İş – mahremiyet dengesi konusunu ele almak, kendi iyiliğin için adımlar atmak kasıtlı bir çaba gerektirir.
İş yaşamında sınır koymak için;
Her şirket, her yönetici ve her çalışan birbirinden farklı dinamiklere sahiptir. Her birinin öncelikleri farklıdır. Bu nedenle bireysel sınırlarınızı bilmek ve korumak, size iş yaşamında kendiniz olarak var olabilme şansı verir.
1. Yöneticinin ya da işverenin beklentilerini öğren.
Birlikte çalışmaya başlarken,
İş günleri ve çalışma saatlerinin
Tatil günleri ve mesai politikalarının
Görev tanımının
Varsa rutin toplantı zamanlarının
Proje takip süreçlerinin detaylarının (kim tarafından delege edileceği vb.)
İletişim kanalları ve standartlarının yer aldığından emin ol.
Her şey başta net olursa sonrasında beklenmedik durumlarda gönül rahatlığıyla itiraz edebilirsin.
2. Özel bir çalışma alanı oluştur.
Evden çalışmaya başladığım ilk aylarda altımda pijamayla çalışmak, biraz koltukta biraz yatakta vakit geçirmek çok eğlenceli ve konforlu gelmişti. 3. ayda gelen “Ben nerede uyuyorum, nerede film izliyorum, nerede çalışıyorum?” karmaşası iş motivasyonumu ve öz disiplinimi kaybetmeme neden olmuştu.
Bu durumdan kaçınmak için en başından iş için ayrı bir alan yaratmak fiziksel sınırlar oluşturmana yardımcı olabilir. Eğer dijital bir göçebeysen ve oda/masa yaratma şansın yoksa sinir sistemine mesajlar gönderecek uyaranlar kullanabilirsin.
Not defteri, ufak bir kalemlik, bir obje ya da belki kaktüs… Bunlar zihnine “şimdi çalışma zamanı” mesajı gönderecek.
3. Çalışma saatlerini belirle.
Serbest çalışanlar için çalışma saatlerini belirlemek oldukça önemli. Elbette zaman zaman istisnai durumlar olabilir ancak istediğim zaman çalışabilirim düşüncesi düzenli bir erteleme alışkanlığı geliştirmenle sonuçlanabilir.
Sabah erken saatlerde daha verimli çalışıyor olabilirsin ya da geceleri sessizlikte, daha az uyarıcıyla daha üretken olabilirsin. Kendini izle, senin için uygun saatleri belirleyip düzenli olarak belirlediğin saatlerde çalışmaya özen göster.
Bir şirket için çalışıyorsan, günlük çalışma saatlerini ve rutin toplantı saatlerini zaten yöneticinden almıştın. Buna ek olarak sana atanan projeler üzerinde çalışacağın saatleri açıkça tanımlayabilirsin.
Böylece ekip arkadaşların süreç içinde ihtiyaç duyulabilecek toplantılar, görüşmeler için ne zaman müsait olacağına ilişkin net bilgi sahibi olabilirler.
4. Sınırlarını çevrendeki diğer kişilerle de paylaş.
Uzaktan çalışırken belirleyeceğin sınırlar aynı zamanda sosyal çevren ve aileni de kapsayabilir. Yaşam alanını paylaşan herkese işine odaklanman gereken saatleri açıkça belirtmek kesintisiz odaklanmak için sana ihtiyaç duyduğun alanı yaratabilir.
5. Gerçekçi hedefler belirle.
İş görevleri için kısa vadeli ve uzun vadeli hedefler belirleyip bu hedeflere sadık kal. Sınırlarını bilerek çizdiğin plana sadık kalmak uzun vadede altın değerinde bir beceridir.
6. Kendine ‘evet’ demeyi öğren.
Zaman zaman bunu öğrenmek için başkalarına ‘hayır’ demen gerekebilir. Sürdürülebilir bir iş yaşamı için kendi kabının ne kadar dolu olduğunun farkında olmak önemli.
Ek görevler, küçük projeler her zaman karşına çıkacaktır. Seni bunaltacak ve yoracak bir iş yaşamındansa üretken ve verimli olabileceğin şartları kendine sunmak uzun vadede kafandaki yaşam tanımını tamamen değiştirecek.
7. İletişim kurallarını oluştur.
İletişim kanallarını ve yanıt sürelerini belirle. Sosyal yaşamında kullandığın mesajlaşma uygulamalarını iş yaşamında kullanmaman sınırlarını belirlemene yardımcı olur.
Anlık mesajlaşmalar, e-postalar veya sanal toplantılar için otomatik mesajlardan faydalanabilirsin. Ulaşılabilir olduğun zaman dilimlerini bu mesajlarda belirtmen sana ulaşmak isteyen kişiler için belirsizliği ortadan kaldırır.
8. "Rahatsız Etmeyin" özelliklerini kullan.
Bütün iletişim kanallarında çalışma saatlerin dışında “Rahatsız etmeyin” özelliklerinden faydalanabilirsin. Birlikte çalıştığın kişilerin tercih ettiği iletişim saatleri senden farklı olabilir. Bu tamamen doğal.
Bununla birlikte sana ulaşan bildirim sayısını azaltmak kendine ayırdığın zamanın kalitesini artırır. Basit :)
9. Düzenli molalar al ve egzersiz yap.
Uzun saatler başın önde ve sessizce çalışmak ilk başta kolay gelebilir ancak zamanla işin ve sağlığın zarar görür. Bu nedenle kendi ritmine göre düzenli mola zamanları belirleyebilirsin. Dinlenmek, yeniden odaklanabilmek, esnemek, bedeninin ve zihninin rahatlamasına alan açacak kısa molalar sana destek olacak.
Kısa bir yürüyüş, kısa bir yoga pratiği, yemekten sonra egzersiz yapmak verimliliğini artıracaktır. Bu rutinlere en az çalışma saatlerin kadar özen göster.
10. Net bir gün sonu rutini oluştur.
Zihninin işten çıkıp eve, arkadaşlarına ya da hobilerine dönebilmesi için ona belli rutinler sunabilirsin. İşinle ilgili gün sonu için planladığın şeyler varsa bu harika!
Örneğin günlük hedeflerinin tamamlandığını işaretlemek ya da yarın tamamlamayı planladığın aşamaları not almak geçişe yardımcı olabilir. Bilgisayarını kapatmak, işle ilgili objelerini kaldırmak da basit ama etkili yollar arasında.
Bu aşamaları kişiselleştirip hayata geçirdikten sonra kontrol mekanizmaları oluşturabilirsin.
Düzenli olarak iş-sosyal yaşam dengen üzerinde düşün.
Gerektiğini düşünüyorsan aksayan küçük noktalarla ilgili notlar al. İleride tekrarlayan bir örüntü çıkabilir.
Sınırların kaydığını hissedersen sonuç odaklı adımlar at.
Unutma, iletişim kurduğun herkes farklı bakış açılarına sahip olacak. Senden ve işlerinden beklentileri senin istek ve ihtiyaçlarınla uyumlu olmayabilir.
Yarattığın sınırlara bağlı kalmak, bu sınırlar içinde hareket etmek zaman içinde çevrendekilerin de bunlara saygı duymasını sağlar. Eğer 18:00’den sonra gelen mesajlara cevap vermemeye karar verdiysen buna sadık kal.
Belki bu seferlik cevaplamanın kısa süreceği bir mesaj olabilir. Ama eğer kendin ihlal etmeye başlarsan, sınırların bir süre sonra görünmez hale gelebilir.
Özetle: Önceliklerini belirle ve ifade et.
İş yükünün farkında olmak, bir toplantıda beklemediğin anda sana atanan yeni bir proje ya da görev konusunda sana yol gösterir. Eğer fazla mesai yapmana ya da günlük rutinlerini aksatmana sebep olabilecek ekstra bir görevse sınır koyma zamanı gelmiş olabilir.
Her zaman ‘hayır’ demek gerekmeyebilir. Üzerinde çalıştığın görevlerden bahsedip, önceliklendirmeyi nasıl yapman gerektiğini sorabilir ya da yeni göreve başlayabileceğin tarihi birlikte çalıştığın kişilere belirtebilirsin. Bu gibi açıklamalar iş arkadaşlarının, yöneticilerin yeni görevi tamamlayabileceğin zaman konusunda daha net beklentiler içinde olmasını sağlar.
İşverenlerin, yöneticilerin ve çalışanların birlikte inşa edebileceği, bireylerin birbirlerinin sınırlarına saygı gösterdiği iş yaşamı hayal değil.
Çalışmak için yaşamaktan çıkıp, yaşamını sürdürmek, üretken ve yaratıcı olabileceğin bir alanda var olabilmek için adımlar atabilirsin.
Bahsedilen maddeler bireye hizmet ediyor gibi görünse de genel çalışma ortamına verdiği mesajlar birçok kişiye örnek olabilecek bir yol haritasına dönüşebilir.
Sınır koymayı öğrenmek bir günde gerçekleşmeyebilir, süreç içinde iki adım ileri bir adım geri gittiğini, bazen yerinde saydığını fark edersen bil ki bu tamamen normal. Bu kuralları içselleştirmek için kendine zaman tanı.
Ve verimliliğinin artması, daha az stresli bir çalışma ortamı yaratmak, zihinsel ve fiziksel sağlığını korumak için attığın her adımı onurlandır.
Eğer sınırlarını belirleyebilmek ve koruyabilmek için bir kaynağa ihtiyaç duyarsan Henry Cloud’un Sınırlar kitabını şiddetle ve hararetle öneririm ☺
Comments