Karşılaştığı her metinde yazım hatalarını hemen fark edenlerden misin? Eğer öyleyse düzeltmenlik tam sana göre olabilir.
Ama tam olarak nasıl başlayabilirsin? Belirli bir eğitime ihtiyacın var mı?
Bu blog yazısında, temel becerileri anlamaktan, sunabileceğin belirli hizmetleri seçmeye kadar profesyonel bir düzeltmen olmanın tüm ayrıntılarını keşfedeceğiz.
Hadi başlayalım.
Düzeltmen adayları için temel bilgiler
Her şeyden önce: düzeltme (proofreading) nedir?
Nasıl düzeltmen olacağının ayrıntılarına dalmadan önce, düzeltmenin ne olduğu konusunda hemfikir olalım.
Düzeltme, yazılı bir belgeyi
Dilbilgisi,
İmla,
Noktalama işaretleri,
Biçimlendirmedeki hatalar ve
Tutarsızlıklar için gözden geçirip kontrol etmeyi ifade eder.
Bu hataları düzeltmek ve metnin doğru ve tutarlı olmasını sağlamak amacıyla titizlikle inceleme süreci olduğunu söyleyebiliriz.
Yazım ve dilbilgisi hatalarını ve diğer kusurları tespit etmek için bir metnin dikkatli bir şekilde incelenmesini ve netlik, stil ve genel okunabilirlik gibi konuları ele almayı içerir.
Düzeltmenin amacı,
Yazılı materyalin kalitesini artırmak,
Hatalardan kaynaklanabilecek dikkat dağıtıcı veya engelleyici unsurları ortadan kaldırmak,
Hatasız ve profesyonel bir son sürüm sunmak.
Düzeltmen (proofreader) kime nedir?
Özetle düzeltmen, yazılı içeriğin mükemmel bir şekilde parlamasını ve son metnin hatasız olmasını sağlayan kişidir.
Düzeltmenin bağlamsal ve hedefe yönelik görevlerinin yanı sıra teknik görevleri de bulunur.
İlk yazma ve düzenleme sürecinde gözden kaçmış olabilecek dil hatalarını bulmak için metni taramak ve gerekli düzeltmeleri yapmak,
Metnin kullanılacağı platforma uygun şekilde yazıyı belli bir formata sokmak gibi.
Tüm bu sürecin sonunda yazılı içeriğin genel akışına da dikkat ederek, içeriğin sorunsuz bir şekilde okunmasını ve hedef kitle için anlamlı olmasını sağlaması gerekir. Bir düzeltmen elinden çıkan metin hem albenisi olan hem de mesajı en iyi şekilde ileten metindir.
Bu konuda anahtar kelimeler ne dersen; kolay okunabilirlik ve fayda sağlama derim.
Özellikle Yapay Zeka (AI) ile metin yazmaya başlayanlar artık bir metin yazarı yerine düzeltmene ihtiyaç duyuyor. Değişen iş yapma biçimlerinde öne çıkmaya başlayan bir hizmet olarak düzeltme (proofreading) umut vadediyor diyebiliriz. Herkesin metin yazarı olmaya çalıştığı bir ortamda odağını düzeltmenliğe getirmek hiç fena bir fikir değil.
Düzeltme süreci
Öncelikle her düzeltmenin kendi süreci vardır. Çalışma stilini zamanla netleştirebilirsin. Ancak aşağıdaki adımlar sana -en azından ilk düzeltmelerin için- sürecin nasıl işlediği konusunda iyi bir fikir verebilir.
İlk okuma
İlk adım genellikle ilk okumadır. İlk okuma,
İçerik hakkında genel bir fikir edinmeni,
Üslubu anlamanı,
Bariz hataları ve tutarsızlıkları fark etmeni sağlar.
Satır satır düzenleme
Ardından satır satır düzenleme gelir. Ayrıntılara gösterdiğin dikkatin işe yaradığı yer burası. Bu adım için, metni cümle cümle incele. Bunu yaparken, yazım ve dilbilgisi hataları, noktalama yanlışları ve biçimlendirme sorunlarına dikkat et.
Bu aşamada sana yardımcı olacak bazı çevrimiçi araçları da kullanabilirsin. Günümüzde ChatGPT bu konuda işe yarıyor. Düzelttiğin metin İngilizce ise Grammarly de faydalı bir seçenek.
Teknolojinin yerini almasından korkan birçok kişi kullanmaktan kaçınıyor. Ama teknolojiyi faydamıza kullanabiliriz ve işlerimizin kalitesini ve hızını artırabiliriz. Yapay zeka ile dost olmaya çekinme :)
Son inceleme
Son adım, metni son kez gözden geçirdiğimiz aşama. Bir adım geri çekilmeyi ve metnin genel akışını bir bütün olarak değerlendirmeyi içerir.
Bunu yaparken kendine şu soruları sorabilirsin:
Paragraflar arasında geçişler yumuşak mı?
Fikirler mantıklı mı ilerliyor?
Tarz ve ton tutarlı mı?
Gördüğün gibi, ayrıntılara gösterilen özen başarılı bir düzeltmen olmanın önemli bir parçası. Ancak hataları yakalamak her zaman kolay değil. Bu nedenle belirli basit uygulamalar yardımcı olabilir.
Düzeltme sürecini daha verimli hale getirebilecek bazı öneriler:
Metni yüksek sesle oku. Bu, eksik kelimeleri, garip ifadeleri veya kulağa doğru gelmeyen cümleleri yakalamana yardımcı olur. Bu pek çok düzeltmenin üşendiği bir yöntem ama kesinlikle daha etkilisi yok. Sesli okuduğun zaman hatalar ya da geliştirilebilecek kısımlar bir bir kendini ortaya atacak.
Yakınında bir stil kılavuzu bulundur (buna biraz sonra ayrıntılı olarak değineceğiz).
Son gözden geçirmeye gitmeden önce içeriğin "nefes almasına" izin ver. Bu, "taze gözlerle" okuduğundan emin olmak için son incelemenden önce içerikten bir süre uzak durman anlamına gelebilir.
Hangi niteliklere ihtiyacın var?
Düzeltmenler, genellikle Dil ve Edebiyat, İletişim veya Gazetecilik alanlarında lisans derecesine sahip kişiler. Ancak mutlaka bu bölümlerden mezun olman gerekmez.
Bazı sektörlerde şirketler, bu alanda deneyime sahip olmanı da isteyebilir.
Örneğin bir şirketin tıbbi belgeleri yeniden okuyacak birine ihtiyacı varsa, tıp alanında bir deneyime sahip olmak yardımcı olur. Bununla birlikte herhangi bir özel nitelik gerektirmeyen birçok düzeltme fırsatı da var.
Çoğu işveren için ana odak noktası portföyün ve işi yapıp yapamayacağın.
Bazı işverenler metin hatalarını fark etmede ne kadar iyi olduğunu değerlendirmek için örnek bir düzeltme yapmanı isteyebilir.
Genel olarak bir düzeltmenin dil bilgisi dışındaki niteliklerini şöyle sıralayabiliriz:
Dikkatli,
Detaycı,
Sabırlı.
Düzeltmenler ne kadar kazanıyor?
Kazanma potansiyeli, nasıl düzeltmen olacağını tartışırken göz ardı edemeyeceğin bir konu.
Tüm düzeltmenlerin kazandığı belirli bir ücret yok. Ücret,
Deneyimin,
Sektör ve
Üzerinde çalıştığın belirli proje gibi faktörlere bağlı olarak değişir.
Ancak kazanabileceğin miktarı belirlemene yardımcı olması için kullanabileceğin bazı yönergeler var. Örneğin ilgili meslek kuruluşlarının yayınladığı asgari tarifeler ya da diğer düzeltmenlerin verdiği saatlik ücret tekliflerine göre ortalama bir ücret belirleyebilirsin.
Bu işi meslek olarak yapmaya karar verdiğinde ve doğru kanallardan müşteri aradığında seni mutlu edecek bir meblağa ulaşabilirsin. Eğer tam zamanlı işine ek olarak yapmayı planlanlıyorsan kendini bu pazarda tanıtıp ağını büyütmekte zorlanabilirsin. Bu da az iş alacağın için az gelir elde etmen anlamına gelir.
Gerçekçi olmak gerekirse işin inceliklerini öğrenmeden ve kendini tanıtmak için bir girişimde bulunmadan ya da freelancer olduğun anda çok para kazanmayı beklememekte fayda var. Başlangıçta hedef ağını genişletmek ve kendini duyurmak olmalı.
Nasıl düzeltmen olunur?
Artık düzeltmenlerin ne yaptığını ve kazanma potansiyelinin ne kadar olduğunu netleştirdik.
Yolculuğuna başlamaya hazırsan, ihtiyacın olacak yedi adım burada:
1. Adım: Kendini eğit
Daha önce düzeltmen olmak için belirli bir diplomaya ihtiyacın olmadığının altını çizmiştik. Ancak başarılı bir kariyer inşa etmeye çalışıyorsan kendine biraz yatırım yapman gerekir.
Düzeltmenlik yapabilmen için bu konuda verilen online ya da offline eğitim ve kurslarla kendini eğitebilirsin.
Genelde bu kurslar, dilbilgisi kurallarını, noktalama işaretlerini ve bu işi başarılı bir şekilde yapmak için bilmen gereken diğer temel düzeltme tekniklerini kapsar.
2. Adım: Stil kılavuzlarını öğren
Öncelikle, stil kılavuzu farklı formatlar ve sektörler için değişir. Örneğin, akademik alanda yaygın olarak kullanılan dört stil kılavuzu var: AP, APA, Chicago Manual ve MLA stili.
Bu stil kılavuzları dilbilgisini, noktalama işaretlerini, biçimlendirmeyi, yazımı ve farklı sektörler ve projeler için yazılı metinle birlikte gelen diğer her şeyi belirler.
Ama blog içerikleri için editörlük yapacaksan bu blogun kendi tutarlığı için hazırlanan özel bir kılavuz olacak. Örneğin, okuyucuya nasıl hitap ediliyor, linkler ve referanslar nasıl veriliyor, başlıklar numaralandırmayla mı yoksa farklı şekillerde mi gösteriliyor?
3. Adım: Nişini seç
Akademik içerik konusunda mı uzmanlaşacaksın? Pazarlama? Web siteleri için mi?
Müşterilerine sunabileceğin pek çok hizmet var.
Yeni başlayan biri olarak mümkün olduğu kadar çok farklı müşteri türü için düzeltmeler yapabileceğini ve yapman gerektiğini hissedebilirsin. Belirli bir niş (diğer bir deyişle odak alanı) seçmenin seni ve gelirini sınırlayabileceğini düşünebilirsin, ancak bu tam olarak doğru değil.
Bir niş seçtiğinde o konuda uzman olursun ve uzmanlara daha yüksek ücretler ödenebilir. Örneğin bir müşteri hukuk belgelerinin düzeltilmesini istiyorsa, tıbbi içeriği, akademik içeriği vb. düzelten bir kişinin aksine, sektörde düzeltme deneyimi olan birini tercih etme olasılığı daha yüksek.
Üstelik bu alanda ağını genişletmen ve bilinirliğini güçlendirmen de çok daha kolaylaşacak.
Okumaktan keyif aldığın içeriğin türüne, eğitim geçmişine ve iş deneyimine göre nişini seçebilirsin.
4. Adım: Bir portföy oluştur
Portföyün becerilerini, deneyimini ve uzmanlığını sergilemene yardımcı olur. Bu, ayrıntılara gösterdiğin ilgiyi gösterir ve potansiyel müşterilerine, onlara yüksek kalitede iş sunacağın konusunda güvence verebilir.
Peki düzeltmen için nasıl bir portföy oluşturursun?
Eğer birkaç freelance düzeltme işin varsa, düzeltmelerinle birlikte orijinal içeriğin bağlantılarını veya Google dokümanlarını ekleyebilirsin.
İnsanlara karmakarışık dokümanlar göndermek ve bunları indirmelerini istemek yerine, metinleri Google Doc olarak kaydedip dosyalamak en iyisi. Sektörlere, müşterilere, yıllara göre dosyalayabilirsin. Böylece yeni müşteri adaylarınla sadece bir link paylaşarak tüm işlerini düzenli bir şekilde gösterebilirsin.
Eğer tamamen yeni başlıyorsan şunları yapabilirsin:
Kendi kusurlu örneklerini yaz ve bunları düzelt.
Ailenden ve arkadaşlarından düzeltebileceğin içerik yazmalarını iste.
Korsanlık sorunlarıyla karşılaşabileceğin için internetten rastgele içerik seçip düzeltmekten kaçın.
5. Adım: Düzeltme işlerini bul
Kendini eğittin ve örnek işler yaparak yeteneklerini geliştirdin. Sıra, gerçek bir müşteri ile çalışıp düzeltme yapmaya geldi.
Düzeltme işlerini bulmanın farklı yolları var:
Freelance pazar yerlerini kullan: Upwork , Fiverr ve Freelancer gibi freelance çalışma platformları, düzeltme hizmetleri arayan müşterilerle bağlantı kurmanı sağlayabilir.
Potansiyel müşterilere doğrudan ulaş: Bir portföyün olduğunda bunu yayınevlerine, pazarlama ajanslarına, akademik kurumlara ve genellikle düzeltmenlerle çalışan diğer sektörlere ulaşmak için kullanabilirsin.
Hizmetlerini pazarla ve müşterilerin dikkatini çek: Bu rota için kendi blogunu veya web siteni başlatabilir ve profesyonel bir düzeltmen olarak kendine bir isim oluşturabilirsin.
LinkedIn'i aktif kullan: Bu profesyonel platfromda hizmetlerin hakkında bilgi vererek kişisel marka olma yolunda ilerlemen mümkün.
⭐️ İlk müşteriyi bulma kılavuzumuz işine yarayabilir.
Adım 6: Becerilerini geliştirmeye devam et
Düzeltmen olarak çalışmaya başlasan da becerilerini geliştirmeye devam etmen önemli. Bu, dil eğilimleri, sektör standartları ve yeni düzeltme teknikleri konusunda güncel kalmak anlamına gelir.
Bunu
Web seminerlerine katılarak,
Online setrifikasyon kurslarını tamamlayarak,
Düzeltme üzerine kitaplar okuyarak ve
Alanındaki çevrimiçi topluluklarına katılarak yapabilirsin.
Bu sayede öğrenmeye devam edip güncel kalman ve bilgini ve ağını genişletmen mümkün.
Özetle
Başarılı bir düzeltmen olmak, farklı becerilerin, bilgilerin ve deneyimlerin bir kombinasyonunu gerektirir. Dil konusunda tutkuluysan, ayrıntılara iyi bakıyorsan ve metin hatalarını düzeltme konusunda başarılıysan, bu senin için doğru seçim olabilir.
Yukarıda özetlediğimiz adımları takip ederek ve becerilerini sürekli geliştirerek dile olan tutkunu tatmin edici bir kariyere dönüştürebilirsin.
Ancak nasıl düzeltmen olunacağını öğrenmenin yolun sonu olmadığını unutmamak çok önemli. Bir kez başladığında öğrenme durmaz. Becerilerini keskin tutmak için sektör trendleri konusunda güncel kalmalı, faydalı yeni araçları ve teknikleri benimsemeyi ve gelişmeyi asla bırakma.
Comments